Halka arzlar Türkiye'de artış gösterdi

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği'nden (TSPB) oluşturulan bildirime göre, sermaye pazarlarına olan yatırımcı ilgisinin yükselmesi ile geride bıraktığımız sene canlanan halka arz pazarı, bu senenin ilk çeyreğinde dünya çapında yavaşladı. Türkiye'de ise geride bıraktığımız seneki yüksek halka arz performansı, bu senenin ilk çeyreğinde devam etti.

TSPB doğrultusunda belirtiler aracı kurumların 2022 senesi ilk çeyrek bilgilerine göre, 2021'in ilk 3 ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu senenin aynı devresinde 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi.

Ernst&Young'ın "Global IPO Trends" raporuna göre, dünyada geride bıraktığımız senenin ilk çeyreğinde 512 şirket halka arz edildi. Bu senenin ilk çeyreğinde halka arzı oluşturulan şirket adedi 321'e geriledi.

Veriler, Türkiye'de halka arz pazarının dünyanın aksine canlılığını artırarak sürdürdüğünü meydana koyuyor.

Türkiye'de bu senenin ilk 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, ilk çeyrek itibarıyla aracı kurumlardan alınan veriler, gelecek devrede toplam 88 halka arz projesinin planlandığını meydana koyuyor. Bu tablo, geride bıraktığımız seneki rekorun (52 şirket) üstüne çıkılarak halka arzda 2022'de tarihi rekor civara erişilebileceğine işaret ediyor.

Halka arzdan 3,9 milyar TL kaynak

TSPB doğrultusunda belirtiler aracı kurumların 2022 ilk çeyrek bilgilerine göre, geride bıraktığımız senenin ilk 3 ayında 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü, nerdeyse 4 katına çıkarak 2022'nin aynı devreinde 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geride bıraktığımız senenin ilk çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, 2022'nin ilk çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54,4 milyar dolara geriledi.

Geçen senenin ilk çeyreğinde 5,2 trilyon lira ile tarihi rekor seviyeleri yakalayan pay senedi prosedür hacmi, bu senenin ilk çeyreğinde geriledi. TSPB verileri, 2022'nin ilk çeyreğinde pay senedi prosedür hacminin geride bıraktığımız senenin aynı devresine göre yüzde 6 azalarak 4,9 trilyon liraya gerilediğini meydana koydu. Bu senenin ilk çeyreği itibarıyla pay senedi prosedür hacminin yüzde 74'ü yerli yatırımcılar, yüzde 26'sı ise turist yatırımcılar doğrultusunda gerçekleştirildi. Verilere göre, bu senenin ilk çeyreği itibarıyla halka açık pay senetlerinin yüzde 63'üne yerli yatırımcılar, yüzde 37'sine ise turist yatırımcılar sahip. 2021 sonu itibarıyla 2,3 milyon olan pay senedi yerli yatırımcı adedi, bu senenin ilk çeyreğinde 2,4 milyon şahsa çıktı.

Vadeli prosedür hacimleri yüzde 49 arttı

Yatırım kuruluşları doğrultusunda oluşturulan toplam vadeli prosedür hacimleri, bu senenin ilk çeyreğinde 2021'in aynı devresine göre yüzde 49 artarak 3,1 trilyon liraya ulaştı. Söz hususu devrede paya dayalı vadeli prosedürler yüzde 54, Dövizi dayanak alan vadeli prosedürler de yüzde 70 arttı.

Bu senenin ilk çeyreğinde opsiyon pazarı prosedür hacmi, 2021'in aynı devresine göre yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu devrede pay ve dizin opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi dayanak alan opsiyonların hacmi azaldı.

Ağırlıklı olarak bireysel yatırımcıların prosedür yaptığı varant pazarında senelik prosedür hacmi yüzde 54 azalarak bu senenin ilk çeyreği itibarıyla 15 milyar liraya geriledi. Sadece aracı kurumların prosedür yaptığı kaldıraçlı prosedürlerin hacmi ise yüzde 94 artarak 5,6 trilyon lira oldu.

İnternet ve direkt olarak pazar erişim kanalları hacmin yüzde 76'sını gerçekleştirdi

Pay senedi hacimlerinin departmanlara göre dağılımına bakıldığında, internet prosedürlerinin payı, bireysel yatırımcıların prosedür hacmi payındaki düşüşe paralel olarak bu senenin ilk çeyreğinde 2021'in aynı devresine göre 5 puan azalarak yüzde 52'ye geriledi.

Kurumların prosedürlerinde direkt olarak pazar erişimi kanalının payı yüzde 24 olurken, pay senedi prosedür hacminin yüzde 12'sini şube, acente ve irtibat büroları gerçekleştirdi. Emir iletiminin direkt olarak yapıldığı kanallar olan internet ve direkt olarak pazar erişimi kanallarının pay senedi prosedürlerindeki toplam payı 2022'nin ilk çeyreğinde yüzde 76'ya çıktı.

Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, pay senedi pazarına çoğalan yatırımcı ilgisiyle bu senenin ilk çeyreğinde artmaya devam etti. Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi yüzde 73 artarak 13,7 milyar liraya yükseldi. Veriler, kredi kullanan yatırımcı adedinin ise 32,8 bin şahsa çıktığını meydana koydu.

Türkiye'de etkinlik gösteren aracı kurum adedi 61 oldu. Merkez dışında irtibat birimine sahip 41 kurumun, şube ve irtibat bürolarının adedindaki artış sürdü. Geçen senenin mart sonu itibarıyla 289 olan aracı kurum şube adedi, 2022'nin mart ayı sonucunda 308'e, aynı devre itibarıyla 110 olan irtibat bürosu adedi da 128'e çıkarken, acente adedi değişmedi.

2022'nin mart ayı sonucunda toplam çalışan adedi, geride bıraktığımız senenin aynı devresine göre 404 artarak 6 bin 300 şahsa ulaştı.

Aracı kurumların gelirlerindeki artış sürdü

TSPB'nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden derlediği veriler, aracı kurumların gelirlerinde son senelerde yaşanan yükselişin 2022'nin ilk çeyreğinde bir oran sürat kesse de devam ettiğini meydana koydu.

Yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri yüzde 14 artarak 3,7 milyar liraya yükseldi. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı ilk çeyrekte toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin artması etkili oldu.

Aracı kurumların net devre karı da 2022'nin ilk çeyreğinde geride bıraktığımız senenin aynı devresine göre yüzde 21 artarak 2,3 milyar lira oldu.